آدمیان متفاوت می بینند. احتمالا همه چیز را. داستان تمثیلی فیل در اتاق تاریک را به یادآورید. موضوع از آن هم عمیقتر است.
اعتراف می کنم که یکی از نعمت های بزرگ مهاجرت و زندگی در دیار دیگران، دیدن این تفاوت هاست و درک اینکه اصولا این تفاوت وجود دارد و همه آدمیان مانند من و خانواده من و قبیله من و همزبان من و ... فکر نمی کنند و نمی بینند و احساس نمی کنند و یقین نمی کنند.
چنگیزخان مغول در ایران (آیا همه ایران؟ نمی دانم) منفور است و نمونه اسفل خونخوارگی و دوری از انسانیت است. همین فرد در بین ترک ها (چه در آسیای میانه و چه در ترکیه) بسیار محبوب است، مانند کریمخان زند در بین ما ایرانیان.
و این چه عجب است که داستان فیل در تاریکی هم بیان گوی کنه آن نیست. که تفاوت است بین خرطوم و ران فیل. اما چنگیز همان چنگیز است.
و نباید این تفاوت دید را دست کم گرفت. امری است مهم و بغایت بغرنج. بسیاری از گرفتاری های بشر امروز و دیروز و فردا از همین جاست. هیچ دو نفری یک امر خارجی را همگون نمی بینند، هیچ مادر و پسری و هیچ پدر و دختری.
برای گروهی محمد و علی عزیز و مقدس می شود و برای گروهی اینان می شوند مظهر ظلم و ستم و عقب ماندگی.
و برای ملتی فلان کار باید است و لازم، و برای دیگرانی مایه تباهی است و ظلم و ستم.
اما راه ها قطع نیستند. هنوز راهی هست برای پل زدن بین این همه تفاوت. و آن داستان است و شنیدن داستان.
شنیدن داستان اینکه چرا چنگیز محبوب ترک هاست، شاید راهی باشد برای اینکه ایرانی ها موضوع رابفهمند، نه اینکه لزوما عاشق چنگیز شوند.
و شنیدن داستان هاست که آدم ها به یکدیگر نزدیک می کند و فاصله ها را کم. و حاکمان دنیا همیشه از ذکر داستان دیگران هراسانند و با هزاران لطایف الحیل راه را بر آن می بندند و دیوارها را بلندتر می کنند و صداها را خاموش تر.
باید داستان خواند و شنید، و باید یقین کرد که دیگران یقینی غیر ما دارند و کار به یقین عینی من و ما ختم نمی شود.
که اگر بخواهیم در این دنیا باقی بمانیم، راهی جز این نداریم.
